Bekkenbodem klachten

Bekkenbodem klachten zijn het bekendste bij vrouwen tijdens en na de zwangerschap. Vrouwen en mannen kunnen net zo goed bekkenbodem klachten ervaren. Het zijn spieren die soms niet goed kunnen functioneren. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld een door een ongeluk of een disbalans in spieren. In deze blog ga ik met name de klachten tijdens en na de zwangerschap behandelen.

Waar zit je bekkenbodem

De bekkenbodem is een spierplaat die van je schaambeen naar je SI-gewricht loopt. Bij vrouwen zitten er 3 openingen in voor de urinebuis, vagina en anus. Bij mannen zitten er twee openingen in voor de urinebuis en anus. De bekkenbodem is bij vrouwen ongeveer net zo groot als je handpalm en bij mannen is hij een stuk kleiner.

De spieren van de bekkenbodem bestaan uit een spiergroep genaamd de M. levator ani en de M. coccygeus. Dit zijn de spieren die samen de bekkenbodem (diaphragma pelvis) vormen.

Welke functies heeft je bekkenbodem

• Je kan zien op onderstaand plaatje dat de bekkenbodem van voor naar achteren loopt. Hij heeft een ondersteunende functie voor de blaas, vagina, baarmoeder en darm.
• De beheersing van de kringspieren, zo speelt de bekkenbodem een belangrijke rol bij het plassen en ontlasten. Er is ontspanning nodig om te kunnen plassen en ontlasting.
• Het opvangen van druk en drukverschillen in de buikholte bij het ontstaan van springen, niezen, hoesten, lachen en tijdens de zwangerschap.
• Het heeft ook een seksuele functie. Het aanspannen van de bekkenbodem speelt een rol bij het ervaren van seksuele gevoelens. Het orgasme zelf bestaat uit een aantal ritmische samentrekkingen van de bekkenbodemspieren.

Meest voorkomende bekkenbodem klachten

Nu je weet waar je bekkenbodem zit en wat de functie ervan is, ga ik op de meest voorkomende bekkenbodem klachten tijdens en na de zwangerschap in.

1. Incontinentie

Incontinentie is niet alleen maar urineverlies wat veel mensen denken. Het is ook het verlies van ontlasting. Dit gebeurt in veel mindere mate dan urineverlies. Er wordt ook eens stuk minder over gepraat.

Van alle vrouwen vanaf 30 jaar heeft 49% last van urineverlies. Dit kan al een paar druppeltjes zijn. Het komt best vaak voor. Dit is niet een normaal verschijnsel. Bij een normaal werkend bekkenbodem heb je geen urineverlies. Dat betekent dat er ook genoeg vrouwen urineverlies hebben zonder dat ze kinderen hebben gekregen.

Er zijn 2 verschillende vormen van incontinentie die ik hieronder benoem en uitleg.

• Stressincontinentie: Tijdens sporten of tijdens de zwangerschap en dan met name als er veel druk op ligt. Dan bedoel ik nu voornamelijk mentale druk. Bijvoorbeeld bij een wedstrijd als je enorm moet presteren. Tijdens de zwangerschap kan het net zo goed. Als je je bijv. erg druk maakt over de geboorte of de periode erna. Dit in combinatie met de toegenomen druk op je buik vanwege je baby en de hormonen die de boel week maken.
• Urge incontinentie: Je hoort ergens water druppelen of lopen en dat zorgt ervoor dat je zelf moet plassen. Dit is vaak vlak na de zwangerschap. Deze klachten moeten normaal gesproken 6 weken na de bevalling flink zijn afgenomen of al helemaal weg zijn.

Oorzaken van incontinentie zijn over het algemeen een onder- of overactiviteit van de bekkenbodemspieren en/of slechte coördinatie.

Bij onder-activiteit van de bekkenbodemspieren zijn ze te zwak om de druk op te vangen.

Dit kan door het weker worden van de structuren in de zwangerschap komen of dat er te weinig gebruik is gemaakt van de bekkenbodemspieren voor, tijdens en na de zwangerschap. Het kan ook zijn dat je niet weet hoe je ze moet aanspannen.

Bij overactiviteit van de bekkenbodemspieren is het vaak zo dat je overdag bewust of onbewust je bekkenbodemspieren aanspant. Wil je tijdens een activiteit je bekkenbodemspieren aanspannen dan lukt dat soms niet meer omdat ze gewoon moe zijn geworden.

Bij geen of slechte coördinatie van de bekkenbodemspieren is het deels niet of volledig niet mogelijk om je bekkenbodemspieren aan te spreken. Dit kan ook komen door het te weinig trainen van je bekkenbodemspieren.

De oplossing:

Het belangrijkste is om de druk te verlagen. De druk is vaak te hoog in de buikholte. Je kan de druk opvangen door uit te blazen. Veel mensen houden hun adem vast als ze kracht zetten. Hierdoor bouw je de druk op in de buik en daardoor kan je incontinentie veroorzaken.

Ga bij jezelf maar na of je dit doet tijdens trainingen en als je in het dagelijks leven iets optilt. Als je er bewust van bent dat je moet doorademen kan dat een enorm verschil maken.

Het is de bedoeling om uit te blazen als je kracht zet en juist niet je adem in te houden of vast te zetten.

Een tweede oplossing is je spiercorset gebruiken. Dit zijn een aantal spieren in je middenrif.

1. De bovenkant (Diafragma)
2. De onderkant (Bekkenbodem)
3. De achterkant (Multifidi rugspier)
4. De voorkant (Dwarse buikspier transversus)

Als je deze spieren goed leert gebruiken kan je dat heel veel voordelen opleveren voor je dagelijks leven maar zeker ook voor de incontinentie problemen.

In onderstaand plaatje is goed te zien waar deze spieren zich bevinden.

2. Bekkenpijn

Het bekken is geen spierweefsel maar botweefsel.  Bekkenpijn is als je pijn hebt bij een van de botstructuren zoals het schaambeen (os. pubis), stuitje (os. coccygis), SI (sacro-iliacale) gewricht of onderrug. Pijn aan één kant komt dan vaak voor bijvoorbeeld als je pijn hebt aan een kant van de bil of stuitje. Dit kan dan ook aan het bekken liggen.

Bij het onderstaande afbeelding zie je het vrouwelijk bekken.

Bij onderstaand plaatje zie je het mannelijk bekken.

Bekkenpijn komt vaak door overactiviteit. De belasting en belastbaarheid moeten in balans liggen. Dit geld ook tijdens de zwangerschap. Alleen is door de zwangerschap alles minder sterk door het hormoon relaxine. Dit hormoon zorgt voor het slapper worden van je spieren en banden. Dit is ook noodzakelijk anders kan je niet bevallen van je baby. Het is belangrijk dat je rekening houdt met het veranderen van de belastbaarheid van je lichaam. Samen met het gewicht van de baby en vruchtwater heeft dit effect op je training en andere fysieke inspanningen.

Als je hier geen rekening mee houdt kan het voor pijn en problemen zorgen in het bekken.

Je dient de balans zo goed mogelijk te houden. Dit geldt ook voor de belasting van het weefsel. Zorg bijvoorbeeld dat je niet continu op 1 been staan maar gewoon op twee en varieer hiermee. Een extreem bolle of holle rug kan ook die balans verstoren. Verdeel het gewicht zoveel mogelijk over het hele lichaam. Probeer je borstbeen boven je schaambeen te houden. Let op dat je houding zo neutraal mogelijk blijft en anders is dit prima te trainen bij een personal trainer.

Na de zwangerschap geldt dit natuurlijk nog steeds. Het lichaam is nog niet gelijk hersteld van de zwangerschap en bevalling. Je ziet dan vaak vrouwen een kind altijd op 1 arm dragen bijvoorbeeld en tijdens flesvoeding altijd dezelfde houding aannemen. Bij borstvoeding moet je steeds wisselen. Je lichaam heeft dat goed doordacht. Boots dit ook na met flesvoeding.

Hier kan je flink wat rug- en bekkenproblemen mee verhelpen.

De benaming bekken instabiliteit is eigenlijk een verkeerde benaming want elke vrouw heeft in de zwangerschap een instabiel bekken. Dit is ook de bedoeling van het lichaam anders kan de baby er nooit uit. De belangrijkste vraag is of iemand er last van heeft. Als dat het geval is noemen we dit zwangerschap gerelateerde bekkenpijn.

Na de bevalling kan je nog een tijd last hebben van een instabiel bekken. Het hormoon relaxine is nog steeds aanwezig na de bevalling.

Pijn in de liezen komt ook vaak voor en meestal is dat doordat er te veel spanning op de liezen staat. Bijvoorbeeld als je op een stoel rechtop wilt zitten en je knieën netjes recht wilt houden moet je vaak je benen naar binnen drukken. Dit creëert spanning in de liezen. Laat je benen naar buiten vallen om de spanning daar los te laten.

Op onderstaande filmpje zie je een oefening die je kunt uitvoeren om spanning in de liezen te verlagen.

3. Verzakking (prolaps)

We spreken over een verzakking als een van de organen niet meer op de juiste plek zit. De organen die bekkenbodem klachten kunnen veroorzaken zijn de blaas, baarmoeder en de darm.  Zoals je al hebt gelezen is een van de functies van de bekkenbodem steun bieden aan de organen. Bij een verzakking krijgt dat orgaan niet meer die steun en daar kan je flink last van hebben. Bij onderstaand plaatje kun je goed zien wat er gebeurt.

Bij het grote plaatje zie je een normaal functionerende bekkenbodem zonder verzakkingen.

Bij het linker kleine plaatje zie je een verzakking van de blaas (cystocle). Dit noemen we ook wel een voorwand verzakking. Dit kan een drukkend en diepe pijn in de buik geven met een zwaar gevoel in de bekkenbodem. Vaak tijdens krachtinspanning maar het kan ook constant aanwezig zijn. Je kan pijn bij je vagina voelen en soms het gevoel hebben dat je een balletje tussen je benen hebt.

Ervaar je deze klachten dan is mijn advies om gelijk naar een speciale bekken fysiotherapeut te gaan.

Bij het middelste kleine plaatje zie je een verzakking van de darm (rectocele). Dit noemen we een achterwand verzakking. Dit kan een lage rugpijn veroorzaken of een zwaar en drukkend gevoel van binnen. Bij dit probleem kan er veel functieverlies zijn en problemen worden ervaren met seks en een tampon inbrengen.

Ervaar je deze klachten dan is mijn advies om gelijk naar een speciale bekken fysiotherapeut te gaan.

Bij het rechter kleine plaatje zie je een verzakking van de baarmoeder. Bij deze verzakking kan je pijn van binnen voelen samen met een drukkend gevoel en pijn bij de bekkenbodem.

Ervaar je deze klachten dan is mijn advies om gelijk naar een speciale bekken fysiotherapeut te gaan.

We spreken bij een verzakking over 4 verschillende gradaties. Wil je hier meer informatie over kan je het beste contact op nemen met een speciale bekken fysiotherapeut via deze website. Bij een verzakking is het altijd raadzaam om contact op te nemen met een specialist.

Oorzaak van een verzakking

De combinatie van het weefsel wat zwakker wordt door het hormoon relaxine en de opgebouwde druk kan sneller voor een verzakking zorgen. Als je dit ook nog combineert met trainen waar je veel in moet springen, rennen en verkeerde ademhaling tijdens het tillen maak je de kans een stuk groter op een verzakking.

Let dus goed op je ademhaling en zorg dat de druk niet onnodig wordt opgevoerd.

Door veel te springen bouw je enorme druk op in je bekkenbodem.

Als je springt en weer neerkomt moet je lichaam ongeveer 5 keer je lichaamsgewicht opvangen. Dit is normaal geen probleem voor je lijf maar als je zwanger bent en tot een aantal weken na je zwangerschap wel zoals je hierboven hebt kunnen lezen. De kans op bekkenbodem klachten en incontinentie neemt enorm toe!

Wat kun je zelf doen tegen bekkenbodem klachten

1. Let op een goede ademhaling. De bedoeling van een goede ademhaling is de druk te verminderen in je buik en bekkenbodem regio. Dit doe je door uit te ademen als je kracht levert.
2. Co-contractie van je spiercorset. Als je bewuster bent van het aanspannen van je spiercorset kan je de druk beter verdelen en zal de druk niet alleen maar op de bekkenbodem staan.
3. Je houding. Blijf in balans. Til niet alles aan 1 kant maar belast alle kanten van het lichaam. Zorg dat je lichaam niet scheef gaat staan. Je kan het volgende als referentiekader gebruiken. Je borstbeen hoort boven je schaambeen te staan.
4. Train je lichaam symmetrisch en A-symmetrisch. Op deze manier verhoog je de belastbaarheid van alle functies in het lichaam. Als tweede kan je je focussen op aanspanning en ontspanning van bijvoorbeeld je bekkenbodemspieren.
5. Naar een bekken specialist. Vertrouw je je klachten niet ga dan naar een bekken fysiotherapeut. Op deze pagina vind je daar meer informatie over.