Wat is Jicht? en hoe kom ik er vanaf.

Wat is Jicht?

Jicht is een zeer pijnlijke ontsteking als gevolg van gekristalliseerd urinezuur in een gewricht. In Nederland lijden er tienduizenden mensen aan Jicht. De aandoening uit zich meestal na het 40e levensjaar en het komt bij mannen vaker voor dan bij vrouwen. Meestal begint Jicht als een enkele Jichtaanval en krijg je door de huisarts ontstekingsremmende medicatie voorgeschreven. Na het 40^e levensjaar verzuurt het lichaam in toenemende mate waardoor zuren, zoals urinezuren steeds minder goed uit het bloed worden afgevoerd. De overtollige urinezuren kunnen dan gaan kristalliseren en neerslaan op de gewrichten.

Na verloop van tijd worden de aanvallen heftiger en frequenter. Vaak beginnen de aanvallen in de voet. Uiteindelijk komt het voor in de tenen, vingers en zelfs grotere gewrichten zoals de knieën kunnen aangetast raken door de Jicht en kunnen er zich de typische Jichtknobbels en vergroeiingen van de gewrichten tot gevolg hebben als er niets tegen de aandoening wordt gedaan.

Risicogroepen die extra risico op Jicht lopen zijn mensen met diabetes, hart- en vaatziekten of mensen die een verminderde nier- en leverfunctie hebben. Vandaar ook dat Jicht op hogere leeftijd veel vaker voorkomt dan bij jonge mensen. Het aantal mensen met Jicht is de afgelopen jaren relatief flink toegenomen.

Dit is aan de ene kant slecht nieuws, aan de andere kant biedt het ook perspectief. Want er zijn meerdere omgevingsfactoren die Jicht verergeren en die zeer goed te vermijden zijn, omgevingsfactoren die we tig jaar geleden een stuk minder hadden. Dit kan een verklaring zijn.

Een hele belangrijke factor is voeding. Niet alleen voeding met een hoog gehalte aan purine maar ook andere voedingsmiddelen hebben een negatieve invloed op je urinezuurspiegel.

 

Wat is urinezuur?

De oorzaak van Jicht is een te hoge urinezuurspiegel. Urinezuur is een giftig afvalzuur dat wordt gevormd bij de stofwisseling van purines. Purines zijn stoffen die vrijkomen bij de afbraak van cellen in het lichaam. Tevens komen purines vrij bij de vertering van purinehoudend voedsel. Urinezuur gaat vooral op plekken waar de temperatuur van je lichaam lager is kristalliseren. Het urinezuur gaat dan van een vloeibare vorm over naar de vaste vorm. Net zoals bij water, bij een bepaalde temperatuur bevriest het water en wordt het ijs.

Het vervelende van urinezuur is dat het in zijn vaste vorm naaldachtige kristallen vormt, vandaar dat Jicht ook enorm pijnlijk is en voor een enorme zwelling van het betroffen gebied zorgt. Meestal is dit getroffen gebied een gewricht zoals een teen of vinger, daar is de temperatuur lager dan in de rest van je lichaam.

Bedenk het maar zo, er zitten allemaal kleine naaldjes in het gewricht wat bij elke beweging prikt in je weefsel. Dit zorgt ervoor dat het weefsel gaat ontsteken en dat bij elke beweging extreem veel pijn wordt ervaren.

Verhoging van de urinezuurproductie is erfelijk bepaald, hier kunnen we niets aan doen. Als de verhoogde urinezuurproductie vanuit de erfelijkheid ook nog eens wordt gevoed door activiteiten die resulteren in een extra urinezuurproductie, dan kan dit net het moment zijn dat het lichaam wordt aangezet tot bepaalde aandoeningen die daarmee samenhangen.

 

Oorzaken hoge urinezuurspiegel.

Er zijn twee manieren waardoor de urinezuurspiegel te hoog kan oplopen. Aan de ene kant kan er te veel urinezuur worden aangemaakt.

Dit kan mede bepaald worden door:

• Psoriasis
• Overgewicht
• Tumoren
• Hart- en vaatziekten
• Extra afbraak van weefsel
• Alcohol
• Erfelijk bepaald.

De twee manier waardoor een urinezuurspiegel te hoog kan worden is dat er te weinig urinezuur wordt afgebroken en daardoor hoopt de hoeveelheid urinezuur in je bloed zich op. Het probleem is niet dat het lichaam te veel urinezuur aanmaakt maar dat het lichaam de hoeveelheid urinezuur niet goed kan verwerken. Dan heb je nog steeds een te hoge urinezuurspiegel en is de kans op Jicht groter.

Factoren die bepalend zijn voor je lichaam die zich van urinezuur kan ontdoen:

• Verminderde lever- nierfunctie
• Te weinig water drinken
• Alcohol

Niet iedereen is even gevoelig voor te hoge urinezuurwaarden. Er zijn mensen die een veel te hoge urinezuurspiegel hebben maar nooit last krijgen van Jicht, terwijl andere met veel lagere hoeveelheid urinezuur in het bloed de ene na de andere Jichtaanval krijgt. Erfelijkheid speelt dus een grote rol is de gevoeligheid van het krijgen van Jicht.

Hoe kan je je urinezuurwaarden zo laag mogelijk houden?

Je begint natuurlijk met nagaan of je de oorzaak van jicht kan weghalen. Als je tenminste weet wat die is. Bijvoorbeeld: als je een diabetes type 2 patiënt bent, probeer je dit eerst te herstellen door je bloedsuikerspiegel op pijl te houden. Dit heeft namelijk een grote invloed op Jicht.

Hetzelfde geldt voor factoren zoals psoriasis, overgewicht, geen alcohol meer drinken en indien je rookt er mee te stoppen. Tevens als je hartfalen hebt is het belangrijk om niet op te geven maar ervoor te zorgen ondanks je beperkingen dat je je conditie goed houdt. Een betere conditie resulteert in een langer behoud van een gezonde stofwisseling.

Doe niet zelf zomaar iets als je bij een arts of specialist onder behandeling bent. Overleg dit eerst met je specialist of met je huisarts.

Het is dus belangrijk om die vervelende urinezuurspiegel zo laag mogelijk te houden. Je kunt stellen dat purine wordt omgezet in urinezuur en dat het urinezuur door de nieren uit je lichaam gefilterd moet worden. Je nieren zijn voor een goede werking afhankelijk van water. Drink dus elke dag voldoende water. Het is niet dat alleen water de urinezuurwaarden laten dalen. Het is belangrijk om voldoende water te drinken om het lichaam goed te laten functioneren. Het is een randvoorwaarde.

Voeding is de volgende stap. Wat veel mensen vergeten of niet van op de hoogte zijn, is dat al die zoetstoffen in onze frisdranken en bewerkte voeding ook funest zijn wat betreft Jicht. Deze suikers dienen net zo erg vermeden te worden als purine! Het probleem met de (kunstmatige suikers) is dat ze enorm vertegenwoordigd zijn in de supermarkt.

In steeds grotere mate is de aanwezigheid van dextrose in bijna elk voedingsmiddel wel te vinden. Kipfilet, kalkoenfilet, gemarineerde vlees, gerookte ham. In zo’n beetje alle vleessoorten zit suiker. Het klinkt heel gek maar dit is wat de grote fabrikanten wel doen, overal ter wereld worden deze kunstmatige suiker in onze voeding gestopt.

Deze voedingsmiddelen zijn überhaupt niet geschikt voor een dieet als je last hebt van Jicht vanwege de grote hoeveelheden purine, maar ter illustratie van hoe de voedingsindustrie suiker in producten weet te verwerken waar gewoon geen suiker in hoort!

Je kunt het beste jezelf aanleren om bij de aanwezigheid van kunstmatige suikers in producten het product gewoon terug te leggen in het schap en tegen jezelf zeggen: “Geen grote winsten voor dit merk ten koste van mijn gezondheid”.

Termen waar je suiker aan kan herkennen:

• Suiker en alles waar suiker in voorkomt
• Fructose
• Glucose
• Maltose
• Dextrose
• Alles met siroop in het woord

Al deze ingrediënten, al dan niet in siroop, stroop en welke vorm dan ook zoals de ergste variant HFCS (high-fructose-corn-syrup) wat de zoete smaakt geeft in de frisdrank kunnen direct leiden tot een verhoogde urinezuurspiegel en een Jichtaanval triggeren. Dus vermijdt deze kunstmatige suikers!

We hebben naast de bovenstaande verschillende namen voor suiker ook nog bepaalde codes die een vorm van (kunstmatige) zoetstof aannemen. Dit zijn de zogenoemde E-nummers.

• E420 Sorbitol (stroop)
• E421 Mannitol
• E422 Glycerol
• E950 Acesulfaam-K
• E951 Aspartaam
• E952 Cyclaamzuur, natriumcyclamaat en calciumcyclamaat
• E953  Isomaltitol
• E954  Sacharine
• E955  Sucralose
• E957  Thaumatine
• E959  Neohesperidine-DC
• E960 Steviolglycosiden
• E961 Neotaam
• E962 Acesulfaam
• E964  Polyglycitolstroop
• E965  Maltitol(stroop)
• E966 Lactitol
• E967 Xylitol
• E968 Erytritol
• E969 Advantaam

Alle bovenstaande producten leiden tot een verhoging van urinezuur. Je kunt deze producten dus het beste niet nemen. Dit zal niet gemakkelijk gaan omdat het een behoorlijke zoektocht is naar deze producten en ze daarna te vervangen naar iets wat ook lekker smaakt. Maar je zult merken dat het went. Als je geen of bijna geen suiker of zoetstoffen nuttigt zal je smaak veranderen en proef je ook meer de andere smaken. Het is dus even volhouden. Houd het bij de onbewerkte voedingsmiddelen. Laat alle bewerkte spullen staan. Die bieden jou alleen maar ellende. Geen kant- en- klaar of voorverpakte vleeswaren meer. Geen frisdranken, jam, koekjes, snoep, chips ect.

Let op bij biologische producten. Het betekent niet dat als je biologisch eet er dan gelijk geen bewerkte voedingsstoffen in zit. Er zijn genoeg biologische producten met bewerkte voedingsmiddelen en dus ook kunstmatige suikers.

 

Eet purine-arm

In de zoektocht naar suikerarm eten moet je opletten dat je niet zo overstapt van suikerarm naar purinerijke voeding. Om je urinezuurwaarden zo laag mogelijk te houden is de tweede strategie om ervoor te zorgen dat je niet onnodig extra purine door voeding in je systeem krijgt.

Hoe minder purine des te minder er wordt omgezet in urinezuur natuurlijk. Purine wordt niet aangegeven achter op een etiket van een product. Sommige producten bevatten wel enorm voor purine, neem bijvoorbeeld pitten, terwijl noten weer heel weinig purine bevatten. Je moet vaak oefenen voordat je de logica van purine doorhebt. Over het algemeen kun je ervan uitgaan dat groente en fruit weer redelijk weinig purine bevat. Dit is ook onbewerkt. Je moet gaan leren om de grootste purinebommen te vermijden.

De purinegehaltes van voeding kan je indelen in 3 klassen:

Klasse 1: 0-75 milligram purine per 100 gram voeding. Deze voeding kun je het beste eten als je purine-arm wilt eten.

Klasse 2: 75-150 milligram purine van 100 gram voeding. Dit is wat betreft purine de middenmoot.

Klasse 3: 150-200 milligram purine van 100 gram voeding. Deze voeding moet je vermijden als je gevoelig bent voor Jicht.

Klasse 4: 200 milligram of meer van 100 gram voeding. Deze moet je juist vermijden.

Deze klassen zeggen je misschien niet zoveel, daarom staat hieronder een lijst met de 53 meest purinerijke voeding die je beter kunt vermijden. Alle voedingsmiddelen waarvan ik het purinegehalte weet en dan boven de 100 milligram per 150 gram voeding komt staan in de lijst. Je kunt deze lijst goed gebruiken in combinatie met andere purine-arme producten.

 

Tip 1: Drink geen alcohol.

Onderstaande producten zijn rijk aan purine en kan je beter vermijden.

 

Meer dan 300 gram milligram purine

De eerste lijst is waar meer dan 300 gram purine met 100 gram voeding in zit. Deze vallen in klasse 4. Hier geldt de regel totaal vermijden! Dit zijn de purinebommen. Je probeert voeding te eten dat ongeveer 40 gram per 100 gram voeding bevat. De eerste bevat maar liefst bijna 1000 milligram per 100 gram. Het lijkt me duidelijk dat je beter geen kalfszwezerik moet eten.

1 Kalfszwezerik bevat 918 milligram purine per 100 gram

2 Tarwekiemen bevatten 843 milligram purine per 100 gram

3 Gist bevat 680 milligram purine per 100 gram

4 Sojabonen bevatten 356 milligram purine per 100 gram

5 Sardientjes uit blik bevatten 349 milligram purine per 100 gram

6 Haring bevat 317 milligram purine per 100 gram

7 Forel bevat 311 milligram purine per 100 gram

 

200 tot 300 milligram purine

Dit gedeelte van de lijst bestaat ook uit voedingsmiddelen die veel te veel purine bevatten. Als je de lijst doorneemt dan zal het je opvallen dat het vooral orgaanvlees, varkensvlees en bepaalde vissoorten zijn. Ook soja en linzen horen niet thuis in een dieet dat gericht is op het verlagen van je urinezuurspiegel.

8 Sojameel bevat 296 milligram purine per 100 gram

9 Ansjovis bevat 260 milligram purine per 100 gram

10 Runderlongen bevatten 242 milligram purine per 100 gram

11 Runderlever bevat 230 milligram purine per 100 gram

12 Kalfslever bevat 221 milligram purine per 100 gram

13 Kalfsnieren bevat 218 milligram purine per 100 gram

14 Varkensfilet 212 milligram purine per 100 gram

15 Braadharing bevat 215 milligram purine per 100 gram

16 Linzen bevatten 200 milligram purine per 100 gram

 

150 tot 200 milligram purine

Dit gedeelte van de lijst met voedingsmiddelen dien je te laten staan. Het bestaat voornamelijk uit vis, garnalen, diverse soorten vlees, wild, gans, eend en bepaalde soorten zaden en pitten. Dus nu weet je dat je uit moet kijken met vlees en vis.

17 Tonijn in blik bevat 198 milligram purine per 100 gram

18 Makreel 186 bevat milligram purine per 100 gram

19 Varkensgehakt bevat 183 milligram purine per 100 gram

20 Lamsvlees 180 bevat milligram purine per 100 gram

21 Gerookte zalm bevat 174 milligram purine per 100 gram

22 Gans bevat 170 milligram purine per 100 gram

23 Gehakt half om half bevat 170 milligram purine per 100 gram

24 Knäckebröd 161 bevat milligram purine per 100 gram

25 Baars bevat 160 milligram purine per 100 gram

26 Hert bevat 160 milligram purine per 100 gram

27 Kikkererwten bevatten 160 milligram purine per 100 gram

28 Rundertong bevat 160 milligram purine per 100 gram

29 Zonnebloempitten bevatten 157 milligram purine per 100 gram

30 Boekweit bevat 156 milligram purine per 100 gram

31 Gort bevat 155 milligram purine per 100 gram

32 Runderfilet/gehakt bevat 154 milligram purine per 100 gram

33 Eend bevat 150 milligram purine per 100 gram

34 Gamba’s bevatten 150 milligram purine per 100 gram

35 Konijn bevat 150 milligram purine per 100 gram

 

100 tot 150 milligram purine

Deze voeding kan je af en toe prima nemen maar houd het wel beperkt. Als je te veel van deze voeding toelaat zal je urinespiegel weer snel oplopen en voor je het weet krijg je weer een Jichtaanval.

36 Tarwezemelen bevatten 142 milligram purine per 100 gram

37 Kalfsfilet bevat 140 milligram purine per 100 gram

38 Inktvis bevat 135 milligram purine per 100 gram

39 Schol bevat 135 milligram purine per 100 gram

40 Cervelaatworst bevat 133 milligram purine per 100 gram

41 Bonen bevatten 130 milligram purine per 100 gram

42 Garnalen bevatten 130 milligram purine per 100 gram

43 schapenvlees bevat 130 milligram purine per 100 gram

44 kipfilet bevat 120 milligram purine per 100 gram

45 Kalkoenfilet bevat 120 milligram purine per 100 gram

46 Kabeljauw bevat 120 milligram purine per 100 gram

47 Kreeft bevat 120 milligram purine per 100 gram

48 Tonijn bevat (verse moot) 120 milligram purine per 100 gram

49 Runderbraadlap bevat 112 milligram purine per 100 gram

50 Rumpsteak 110 bevat milligram purine per 100 gram

51 Rosbief 110 bevat milligram purine per 100 gram

52 Wit brood bevat 104 milligram purine per 100 gram

 

Zoals je kunt zien is er nog een enkel stuk fruit of groente aan bod gekomen. Het moet jou toch ook opvallen dat het vooral vlees, vis en garnalen en bepaalde soorten pitten en zaden zijn waar je echt voor moet oppassen. Door veel gevarieerd te eten met alle groenten en fruit kom je een heel eind.

Zuivel en de meeste noten zijn ook geen probleem, pas wel op met champignons en paddenstoelen. Je kunt al een heel purine-arm dieet aanhouden zonder dat je echt hele lijsten uit je hoofd moet gaan leren.

De belangrijkste regel wat betreft een goed voedingspatroon zonder dat je weer last krijgt van een jichtaanval is een voedingspatroon dat weinig suikers en purine bevat, voor de kunstmatige suikers kun je het lijstje van hierboven aanhouden. Door bewerkte voeding niet te nemen doe je je gehele gezondheid ten goede.

Daarnaast moet je vooral vlees en alles wat uit het water komt, soja en gist vermijden.